Dostępność cyfrowa a prawo , czyli Europejski Akt Dostępności
Dyrektywa Unii Europejskiej 2019/882, znana również jako Europejski Akt Dostępności (Dyrektywa EAA), jest ważnym krokiem w dziedzinie dostępności cyfrowej. Ma na celu ułatwienie dostępu do produktów i usług dla osób z niepełnosprawnościami, poprzez wprowadzenie wymogów dotyczących dostępności dla określonych produktów i usług. W tym artykule omówimy kluczowe aspekty tej dyrektywy, jej zakres, wyjątki, a także jej wpływ na przedsiębiorstwa i regulacje krajowe.
Co to jest Dyrektywa 2019/882 (Europejski Akt Dostępności)?
Dyrektywa o dostępności produktów i usług to akt prawny Unii Europejskiej, który ma na celu zharmonizowanie przepisów dotyczących dostępności cyfrowej w różnych krajach członkowskich. Została przyjęta 17 kwietnia 2019 roku i jest obowiązkowa dla wszystkich krajów członkowskich UE.
Celem dyrektywy jest uproszczenie i ułatwienie dostępu do produktów i usług dla osób z niepełnosprawnościami, poprzez wprowadzenie wspólnych wymogów dotyczących dostępności. Dyrektywa ta ma również na celu usunięcie barier dla swobodnego przepływu produktów i usług dostępnych w UE, wynikających z różnych przepisów dotyczących dostępności w poszczególnych krajach członkowskich.
Dlaczego Europejski Akt Dostępności jest ważny dla dostępności cyfrowej?
Projekt ustawy o dostępności niektórych produktów i usług stanowi pierwszy znaczący krok w kierunku uregulowania dostępności cyfrowej w sektorze prywatnym na terenie Unii Europejskiej. Wprowadza ona wymogi dotyczące dostępności dla określonych produktów i usług, co zmusza dostawców do opracowywania i świadczenia swoich usług z uwzględnieniem projektowania uniwersalnego.
Jednak, w przeciwieństwie do np. rozporządzenia o ochronie danych osobowych (RODO), dyrektywa 2019/882 nie jest rozporządzeniem, lecz dyrektywą. Oznacza to, że nie staje się ona automatycznie prawem we wszystkich krajach członkowskich UE, ale zobowiązuje te kraje do wdrożenia jej treści w prawie krajowym. Decydujące są więc prawodawstwa krajowe, ale dyrektywa wskazuje kierunek.
Zakres dyrektywy 2019/882 (Europejski Akt Dostępności)
Europejski Akt o dostępności wymaga, aby producenci i dostawcy usług przestrzegali wymogów dostępności dla następujących rodzajów produktów i usług:
- Usługi e-commerce i powiązane platformy
- Komputery i systemy operacyjne, smartfony i urządzenia głównie używane do komunikacji elektronicznej
- Usługi bankowe, terminale samoobsługowe i bankomaty
- Numery alarmowe
- Dostęp do mediów audiowizualnych, ale nie same media audiowizualne – są one przedmiotem osobnej dyrektywy UE (dyrektywa 2018/1808)
- Usługi i produkty sektora transportu związane z transportem pasażerskim drogą lotniczą, autobusową, kolejową i wodną
- E-książki
Wyjątki od dyrektywy 2019/882 (Europejski Akt Dostępności)
Dyrektywa 2019/882 wprowadza pojęcie „nadmiernego obciążenia„, co oznacza, że wymagania dotyczące dostępności obowiązują:
- …chyba że zmieniłyby one zasadniczą naturę produktu lub usługi.
- …chyba że wymagania dotyczące dostępności obciążyłyby przedsiębiorstwo finansowo.
Nie oznacza to jednak, że dyrektywa ma istotne luki w swojej stosowalności. Wiele przedsiębiorstw w Unii Europejskiej zostanie dotkniętych przez Europejski Akt Dostępności. Wyłączone są jedynie mikroprzedsiębiorstwa, czyli przedsiębiorstwa zatrudniające mniej niż 10 osób i mające roczny obrót i/lub roczny bilans nieprzekraczający 2 milionów euro. Mogą one powołać się na „wyjątek od nadmiernego obciążenia”.
Wpływ Europejskiego Aktu Dostępności na przedsiębiorstwa
Wprowadzenie dyrektywy 2019/882 oznacza, że przedsiębiorstwa będą musiały dostosować swoje produkty i usługi do wymogów dostępności. W praktyce może to oznaczać konieczność wprowadzenia zmian w projektowaniu stron internetowych, aplikacji czy innych usług cyfrowych, aby były one dostępne dla osób z niepełnosprawnościami.
Warto zauważyć, że dyrektywa 2019/882 nie wprowadza konkretnych standardów technicznych dotyczących dostępności stron internetowych i aplikacji. Oczekuje się jednak, że konkretne wymagania techniczne zostaną określone w przyszłości, gdy zostaną wdrożone odpowiednie krajowe regulacje.
Implikacje prawne dyrektywy 2019/882 (Europejski Akt Dostępności)
Dyrektywa 2019/882 nie jest sama w sobie źródłem prawa dla obywateli, ale stanowi ramy dla krajowych regulacji. Kiedy krajowe regulacje zostaną wdrożone, przedsiębiorstwa będą musiały się dostosować do nowych wymogów dotyczących dostępności cyfrowej, a obywatele będą mogli dochodzić swoich praw w oparciu o te regulacje.
Państwa członkowskie mają obowiązek opracować, wdrożyć i regularnie aktualizować odpowiednie procedury monitorowania wymogów dostępności dla usług, rozpatrywania skarg i kontrolowania działań naprawczych. Jednak to, jak te procedury będą wyglądać w praktyce, będzie zależeć od konkretnych krajowych regulacji.
Co jeszcze jest niejasne?
Jest kilka kwestii, które pozostają niejasne w związku z dyrektywą 2019/882:
- Jak będą wyglądać konkretne procedury monitorowania dostępności usług, rozpatrywania skarg i kontrolowania działań naprawczych?
- W jaki sposób państwa członkowskie poinformują obywateli o istnieniu przepisów wynikających z EAA, aby wiedzieli o swoich prawach?
- Czy zostaną wprowadzone konkretne standardy techniczne dotyczące dostępności stron internetowych i aplikacji? Jeśli tak, jak będą one wyglądały?
Harmonogram dyrektywy 2019/882
- 7 czerwca 2019 r. – Unia Europejska formalnie przyjęła dyrektywę
- 28 czerwca 2022 r. – Państwa członkowskie UE są zobowiązane do przekształcenia dyrektywy 2019/882 na krajowe regulacje prawne
- 28 lipca 2025 r. – Do tego dnia krajowe regulacje muszą być w pełni stosowane
Na dzień pisania tego artykułu, czyli czerwiec 2023, dalej w Polsce nie mamy pracowanych regulacji prawnych, a wręcz miesiąc temu została znowelizowana Ustawa o dostępności cyfrowej sektora publicznego, która jest w mocy od 2019 roku.
Podsumowanie
Europejski Akt Dostępności 2025 stanowi ważny krok w kierunku poprawy dostępności cyfrowej dla osób z niepełnosprawnościami w Unii Europejskiej. Wprowadzenie wspólnych wymogów dotyczących dostępności dla określonych produktów i usług zmusza przedsiębiorstwa do uwzględnienia dostępności w swoim projektowaniu i oferowaniu usług. Chociaż niektóre aspekty dyrektywy pozostają niejasne, jest to ważny krok naprzód w kierunku bardziej inkluzjewnego społeczeństwa cyfrowego w całej Europie.
This Post Has 0 Comments